ไตกับหูเกี่ยวกันอย่างไร ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน
อัพเดทล่าสุด: 24 เม.ย. 2025
81 ผู้เข้าชม
ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน ไตและหูมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด โดยไตเป็นอวัยวะที่กักเก็บ "จิง" ซึ่งเป็นสารสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโต การสืบพันธุ์ และการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ รวมทั้งหูด้วย หากพลัง "จิง" ของไตพร่องลง ก็จะส่งผลกระทบต่อการทำงานของหู ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น หูอื้อ หูตึง หรือได้ยินเสียงในหูได้
นอกจากนี้ การแพทย์แผนจีนยังมองว่าหูเป็น "ทวารของไต" ซึ่งหมายความว่าสภาพของหูสามารถสะท้อนถึงสุขภาพของไตได้ หากไตมีปัญหา ก็มักจะแสดงอาการผิดปกติที่หูให้เห็นได้เช่นกัน

ไต ตามมุมมองการแพทย์แผนจีน
ในมุมมองของการแพทย์แผนจีน ไตเป็นอวัยวะสำคัญที่มีบทบาทหลากหลายในร่างกาย โดยมีหน้าที่หลัก ๆ ดังนี้
1. กักเก็บสารจิง (精)
- สารจิงเป็นสารสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโต การสืบพันธุ์ และการพัฒนาของร่างกาย
- สารจิงมีบทบาทในการสร้างไขกระดูก ไขสันหลัง ไขสมอง และฮอร์โมนเพศ
- ไตมีบทบาทในการควบคุมสมดุลของน้ำในร่างกาย
- ไตช่วยกรองของเสียออกจากเลือดและขับออกทางปัสสาวะ
- ไตมีส่วนเกี่ยวข้องกับการหายใจ โดยช่วยในการดึงพลังชี่ (氣) เข้าสู่ปอด
ควบคุมกระดูก
- ไตมีความสัมพันธ์กับกระดูก และการเจริญเติบโตของกระดูก
เปิดทวารที่หู
- หูเป็นทวารของไต สุขภาพของไตจึงสะท้อนออกมาที่หูได้
ความสัมพันธ์ระหว่างไตและอวัยวะอื่น ๆ
- ไตมีความสัมพันธ์กับกระเพาะปัสสาวะ โดยทั้งสองอวัยวะทำงานร่วมกันในการควบคุมสมดุลของน้ำในร่างกาย
- ไตมีความสัมพันธ์กับหัวใจ โดยไตช่วยควบคุมสมดุลของหยินและหยางในร่างกาย ซึ่งส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ
- ไตมีความสัมพันธ์กับหูอย่างมาก หากไตมีปัญหา มักส่งผลกระทบต่อหู เช่น หูอื้อ หรือหูตึง
ภาวะไตพร่อง
เมื่อพลังของไตพร่องลง อาจทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น
- ปวดเมื่อยหลังและเข่า
- ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะเวลากลางคืน
- อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
- หูอื้อ หูตึง หรือมีเสียงในหู
- ผมหงอกก่อนวัย
- ความจำเสื่อม
ในศาสตร์การแพทย์แผนจีน ไตหยินและไตหยางเป็นแนวคิดที่สำคัญในการอธิบายถึงความสมดุลของพลังงานในร่างกาย โดยเป็นส่วนหนึ่งของทฤษฎีหยินหยาง ซึ่งอธิบายถึงความสัมพันธ์ของพลังงานในร่างกาย
หยินและหยางคืออะไร?
หยินและหยางเป็นสองขั้วตรงข้ามที่พึ่งพาอาศัยกันและกันในทุกสิ่ง ในร่างกายมนุษย์ หยินและหยางต้องอยู่ในสมดุลเพื่อให้สุขภาพแข็งแรง
- หยิน (陰) แสดงถึงความเย็น ความชื้น ความสงบ และความมืด
- หยาง (陽) แสดงถึงความร้อน ความแห้ง ความกระฉับกระเฉง และความสว่าง
ไตหยิน (Shen Yin, 腎陰)
ไตหยินเป็นส่วนของพลังหยินที่อยู่ในไต มีบทบาทในการหล่อเลี้ยงและให้ความชุ่มชื้นแก่ร่างกาย ไตหยินจึงมีความเกี่ยวข้องกับสารน้ำในร่างกาย เช่น เลือด น้ำหล่อเลี้ยง และสารคัดหลั่งต่างๆ ไตหยินยังมีบทบาทในการควบคุมการเจริญเติบโต การสืบพันธุ์ และการพัฒนาของร่างกาย
เมื่อไตหยินพร่อง ร่างกายจะขาดความชุ่มชื้นและเกิดความร้อนภายใน (虚热, Xu Re) อาการที่พบได้คือ
- ร้อนวูบวาบ เหงื่อออกตอนกลางคืน
- ปากแห้ง คอแห้ง โดยเฉพาะเวลากลางคืน
- เวียนศีรษะ หูอื้อ ตาพร่ามัว
- นอนไม่หลับ ใจสั่น หงุดหงิดง่าย
- น้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ
- ปัสสาวะสีเข้ม หรือมีอาการท้องผูก
ไตหยาง (Shen Yang, 腎陽)
ไตหยางเป็นส่วนของพลังหยางที่อยู่ในไต มีบทบาทในการให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายและกระตุ้นการทำงานของอวัยวะต่างๆ ไตหยางมีความเกี่ยวข้องกับพลังงานและความกระฉับกระเฉงของร่างกาย ไตหยางยังมีบทบาทในการควบคุมการเผาผลาญอาหารและการทำงานของระบบสืบพันธุ์
เมื่อไตหยางพร่อง ร่างกายจะขาดความอบอุ่นและพลังงาน ทำให้เกิดอาการต่อไปนี้
- หนาวง่าย มือเท้าเย็น
- อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
- ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะเวลากลางคืน หรือปัสสาวะสีใส
- ท้องอืด ท้องเสีย ระบบย่อยไม่ดี
- สมรรถภาพทางเพศลดลง
ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน ไตหยินพร่อง (腎陰虛, Shen Yin Xu) สามารถทำให้เกิดอาการ เสียงในหู (耳鸣, Er Ming) หรือหูอื้อได้

เหตุผลที่ไตหยินพร่องทำให้เกิดเสียงในหู
ไตเป็นรากฐานของพลังหยินและจิง (精, Essence)
- ไตมีความเชื่อมโยงกับหูโดยตรง (ไตเปิดรูออกที่หู) หากพลังไตอ่อนแอ อาจส่งผลให้การได้ยินลดลงหรือเกิดเสียงในหู
เมื่อไตหยินพร่อง ความร้อนภายใน (虚热, Xu Re) จะเกิดขึ้น
- ไตหยินมีหน้าที่ให้ความชุ่มชื้นและหล่อเลี้ยงร่างกาย เมื่อพร่องลง ความร้อนภายในจะเกิดขึ้น
- ความร้อนนี้สามารถทำให้ พลังหยางลอยขึ้นสู่ศีรษะ ส่งผลให้เกิด เสียงในหู เวียนศีรษะ หรือหูอื้อ
- มักเป็นเสียง สูง แหลม และดังขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะช่วงกลางคืน
เกี่ยวข้องกับตับและไตที่ทำงานร่วมกัน
- ในแพทย์แผนจีน ตับและไตมีความสัมพันธ์กัน ถ้าหยินของไตอ่อนแอ หยินของตับก็อ่อนแอตาม ทำให้เกิดไฟตับ (肝火, Gan Huo)
- ไฟตับนี้สามารถลอยขึ้นไปก่อให้เกิด เสียงในหู เวียนศีรษะ หงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ
สาเหตุของไตหยินพร่อง
- อายุที่มากขึ้น
- การทำงานหนักเกินไป
- การพักผ่อนไม่เพียงพอ
- การมีเพศสัมพันธ์มากเกินไป
- ความเครียด
- โรคเรื้อรัง

การดูแลบำรุงไตหยิน
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- ลดความเครียด
- ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
ดังนั้น ตามศาสตร์การแพทย์แผนจีนมองว่าอาการผิดปกติทางหูต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการได้ยินลดลง หูอื้อ หูวิ้ง หูมีเสียง เกิดจากร่างกายเสียสมดุล ชี่และเลือดติดขัด เสมหะอุดตัน ความร้อนสะสมที่ตับและถุงน้ำดี โดยเฉพาะเมื่อไตหยินหรือหยางผิดปกติ ตำราแพทย์แผนจีนได้กล่าวไว้ว่า ไตเป็นอวัยวะสะท้อนของหู หากมีอาการผิดปกติจากไตจึงแสดงออกมาทางหูนั้นเอง
บทความที่เกี่ยวข้อง