ที่มาของอาการหูอื้อ หูวิ้ง มีเสียงในหูตามแพทย์จีน
อัพเดทล่าสุด: 24 เม.ย. 2025
164 ผู้เข้าชม
ในศาสตร์แพทย์แผนจีน อาการหูอื้อ หูวิ้ง หรือมีเสียงในหู (耳鸣, Ěr Míng) ไม่ใช่แค่ปัญหาทางกายภาพของหูเท่านั้น แต่เป็นสัญญาณของความไม่สมดุลของพลังชี่ (气, Qi) เลือด (血, Xue) และหยิน-หยาง (阴阳, Yin-Yang) ของอวัยวะภายใน

สาเหตุหลักของอาการหูอื้อ หูวิ้ง ตามแพทย์จีน
1. ไตอ่อนแอ (腎虚, Shen Xu) หูอื้อแบบค่อยเป็นค่อยไป
ลักษณะอาการ
- หูอื้อเป็น ๆ หาย ๆ
- หูวิ้งหรือเสียงในหูเบา ๆ คล้ายลมพัด
- การได้ยินลดลงอย่างช้า ๆ
- มีอาการอ่อนเพลีย หนาวง่าย ปวดเอว ปัสสาวะบ่อย
สาเหตุ
- ไตเปิดช่องที่หู (腎開竅於耳) เมื่อไตพร่อง พลังชี่ไม่สามารถเลี้ยงหูได้ดี
- มักพบในผู้สูงอายุ หรือคนที่ใช้พลังงานมากเกินไป (ทำงานหนัก อดนอน สูญเสียพลังจิง)
วิธีบำรุง
- ทานอาหารบำรุงไต เช่น งาดำ ถั่วดำ วอลนัท โกจิเบอร์รี่ แปะก๊วย
- นอนหลับให้เพียงพอ และลดการใช้พลังงานเกินจำเป็น
- นวดกดจุดไต เช่น จุดหย่งเฉวียน (涌泉, Yong Quan) บริเวณฝ่าเท้า
2. ไฟตับพุ่งขึ้น (肝火上炎, Gan Huo Shang Yan) หูอื้อเฉียบพลัน เสียงดัง
ลักษณะอาการ:
- หูอื้อฉับพลัน หรือเสียงในหูดังขึ้นเรื่อย ๆ
- หูวิ้งเสียงแหลมเหมือนหวีด
- อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ
- ปวดศีรษะ ตาแดง รู้สึกร้อนที่หน้า
สาเหตุ
- อารมณ์เครียด กดดัน หรือโกรธสะสม ทำให้เกิด ไฟตับ (肝火, Gan Huo) พุ่งขึ้นสู่ศีรษะและหู
- การกินอาหารรสจัด แอลกอฮอล์ คาเฟอีน ส่งเสริมไฟตับ
วิธีบำรุง
- ลดอาหารร้อน เช่น พริก ของทอด กาแฟ แอลกอฮอล์
- ดื่มชาเก๊กฮวย ใบบัวบก หรือชาหญ้าหนวดแมว เพื่อลดไฟตับ
- ฝึกหายใจลึก ๆ ฝึกไทชิหรือโยคะเพื่อลดความเครียด
3. เสมหะอุดกั้น (痰浊阻窍, Tan Zhuo Zu Qiao) หูอื้อแบบหนัก ๆ อุดตัน
ลักษณะอาการ
- หูอื้อแบบหนัก ๆ เหมือนมีอะไรอุด
- หูตึงชั่วคราว รู้สึกเหมือนมีแรงกดในหู
- มีเสมหะในลำคอ เวียนศีรษะ หนักหัว
- คลื่นไส้ อาหารไม่ย่อย
สาเหตุ
- ม้ามและกระเพาะอาหารอ่อนแอ ทำให้เสมหะสะสมในร่างกาย
- การกินอาหารมัน ๆ ทอด ๆ หรือเย็นจัด ทำให้เกิดเสมหะอุดกั้นพลังชี่
วิธีบำรุง
- หลีกเลี่ยงของมัน ของทอด ของเย็น
- ทานอาหารช่วยขับเสมหะ เช่น ขิง ตะไคร้ กระเทียม หัวไชเท้า
- ดื่มชาขิง หรือน้ำอุ่นผสมน้ำผึ้ง
4. พลังชี่และเลือดพร่อง (气血虚, Qi Xue Xu) หูอื้อจากอ่อนเพลีย
ลักษณะอาการ
- หูอื้อเป็น ๆ หาย ๆ เวลาทำงานหนัก
- เวียนศีรษะ หน้ามืด มือเท้าเย็น
- ผิวซีด อ่อนเพลียง่าย
สาเหตุ
- พลังชี่และเลือดอ่อนแอจากการอดอาหาร หรือร่างกายขาดสารอาหาร
- ผู้ที่ทำงานหนัก พักผ่อนไม่เพียงพอ หรือเสียเลือดมาก (เช่น ประจำเดือนมามาก)
วิธีบำรุง
- กินอาหารบำรุงเลือด เช่น ตังกุย โสมแดง อินทผลัมจีน เนื้อสัตว์
- ดื่มชาสมุนไพร เช่น ชาโสม ชาเก๋ากี้
- พักผ่อนให้เพียงพอ
5. หูอื้อจากพลังชี่ติดขัด (肝郁气滞, Gan Yu Qi Zhi) หูอื้อเมื่อเครียด
ลักษณะอาการ
- หูอื้อหรือเสียงในหูชัดขึ้นเมื่อเครียด
- แน่นหน้าอก ถอนหายใจบ่อย ๆ
- ท้องอืด ปวดแน่นชายโครง
สาเหตุ
ความเครียดและอารมณ์ที่ถูกกดทับ ทำให้พลังชี่ติดขัด ไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงหูได้ดี
วิธีบำรุง
- ทำกิจกรรมผ่อนคลาย เช่น นั่งสมาธิ ฟังเพลง ฝึกโยคะ
- กินอาหารช่วยระบายพลังชี่ เช่น ส้ม มะนาว ผักใบเขียว ดอกไม้จีน
- นวดจุด เฮอกู่ (合谷, He Gu) ที่มือเพื่อลดความตึงเครียด

วิธีดูแลตัวเองเพื่อป้องกันอาการหูอื้อ หูวิ้ง รวมถึงการใช้สมุนไพรจีน
ศาสตร์การแพทย์แผนจีนมองว่าอาการ หูอื้อ หูวิ้ง หรือเสียงในหู เกิดจากความไม่สมดุลของพลังชี่ (气, Qi) หยิน-หยาง (阴阳, Yin-Yang) และการไหลเวียนของเลือด (血, Xue) โดยเฉพาะ ความสัมพันธ์ระหว่างไต (腎, Shen) และหู
1. ปรับพฤติกรรมเพื่อป้องกันหูอื้อ หูวิ้ง
นอนหลับให้เพียงพอ
- นอนก่อน 23.00 น. เพื่อให้ร่างกายได้ฟื้นฟูพลังไต
- หลีกเลี่ยงการอดนอน เพราะการพักผ่อนไม่เพียงพอจะทำให้ไตพร่องและเกิดเสียงในหู
- หลีกเลี่ยงการฟังเสียงดังเกินไป (เช่น หูฟังเสียงดัง, เสียงเครื่องจักร)
- หากต้องอยู่ในที่เสียงดังเป็นเวลานาน ควรใช้ที่อุดหู
- หูอื้อจากความเครียดมักเกี่ยวข้องกับ ไฟตับพุ่งขึ้น
- ฝึกโยคะ ไทชิ หรือชี่กง เพื่อลดความเครียดและช่วยให้พลังชี่ไหลเวียนดีขึ้น
ออกกำลังกายเบา ๆ สม่ำเสมอ
- การออกกำลังกายช่วยให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงหูดีขึ้น
- เดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือรำมวยจีนช่วยกระตุ้นพลังชี่
2. หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นอาการหูอื้อ
1. อาหารที่ทำให้เกิดความร้อนและไฟตับ เช่น ของเผ็ดจัด อาหารทอด แอลกอฮอล์ กาแฟ
2. อาหารที่ทำให้เกิดเสมหะและอุดกั้นการไหลเวียนของพลังชี่ เช่น อาหารมัน ๆ นมวัว น้ำแข็ง ของหวานเย็น ๆ
3. ดื่มน้ำให้เพียงพอ และเลือกอาหารที่ช่วยบำรุงไตและการได้ยิน
- ควรดื่มน้ำอุ่นแทนน้ำเย็น
- กินอาหารที่ช่วยบำรุงไต เช่น งาดำ ถั่วดำ วอลนัท เห็ดหูหนูดำ แปะก๊วย โกจิเบอร์รี่
3. การใช้สมุนไพรจีนเพื่อป้องกันและบรรเทาอาการหูอื้อ หูวิ้ง
สมุนไพรบำรุงไต (ช่วยบรรเทาหูอื้อจากไตพร่อง) เช่น
ฉือสือ บำรุงอิน เสริมบำรุงเลือด บำรุงธาตุน้ำ และไขกระดูก
สูตี้หวง บำรุงอิน เสริมบำรุงเลือด บำรุงธาตุน้ำ และไขกระดูก
ฮ่วยซัว บำรุงชี่ เสริมอิน บำรุงม้าม ปอด และไต
หมู่ตันผี ระบายความร้อน ทำให้เลือดเย็นลง กระจายเลือดเสีย ทำให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น
หรือใช้สมุนไพรตำรับ เอ่อหลงจั๋วซือหวาน (Er Long Zuo Ci Wan 耳聋左慈丸) ที่มีสมุนไพรทรงคุณค่ามากกว่า 7 ชนิด ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของหลอดเลือด บำรุงไต บำรุงเส้นประสาทหู ดังนั้นจึงทำให้อาการผิดปกติทางหูต่าง ๆ ค่อย ๆ ลดลงตามลำดับ แต่ทั้งนี้ก็ควรดูแลตนเอง เช่น รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยงความเครียด และหลีกเลี่ยงการไปสถานที่ที่มีเสียงดังร่วมด้วย เพื่อส่งเสริมการทำงานของสมุนไพร
บทความที่เกี่ยวข้อง